Badanie nasienia - jakie wyniki to tzw. "norma"?

Dzień płodny, komórka jajowa i miliony plemników w nasieniu – to musi się udać, prawda?

d345wpqubg CKM.jpg

Do zapłodnienia potrzeba przecież tylko jednego dobrej jakości plemnika, który sprawnie pokona odległość dzielącą go od jajeczka i połączy się z nim, tworząc zarodek. Niestety, to pozornie skazane na sukces równanie nie zawsze kończy się poczęciem dziecka. Bez profesjonalnej diagnozy trudno odgadnąć przyczynę niepłodności, dlatego warto udać się do specjalisty, zwłaszcza że badanie nasienia jest bezbolesne i nieinwazyjne.

Analiza ejakulatu – czego dotyczy badanie podstawowe?

Podstawowe badanie nasienia przeprowadza się standardowo u wszystkich mężczyzn zgłaszających się do specjalisty z zakresu leczenia niepłodności. Badanie to pozwala ocenić ogólne cechy  ejakulatu: jego wygląd, objętość, odczyn (pH) i czas upłynnienia. Prawidłowe, mieszczące się w normach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nasienie ma co najmniej 1,5 ml objętości i zasadowe pH, równe lub przekraczające 7,2. Do jego upłynnienia powinno dojść w ciągu maksymalnie 60 minut.

Zdolne do zapłodnienia nasienie jest odpowiednio lepkie i nie zawiera obcych komórek ani "zlepów" plemników (tzw. aglutynacji i agregacji). Przynajmniej 58% obecnych w ejakulacie plemników musi być żywych. "O jakości nasienia informuje nas także test HOS (Hypo-osmotic swelling test), czyli test hipoosmotyczny lub test pęcznienia", mówi lek. med. Robert Gizler, ginekolog-położnik z kliniki leczenia niepłodności InviMed we Wrocławiu. "Z jego pomocą możemy z dużą dokładnością określić ilość żywych plemników z zachowaną prawidłową i nienaruszoną błoną komórkową" – dodaje lekarz.

Z podstawowego badania nasienia dowiesz się także, jaka jest koncentracja plemników w ejakulacie. Jakie wartości w wyniku badania są uznawane za tak zwaną normę? W 1ml nasienia powinno znajdować się co najmniej 15 mln plemników, a w próbce ejakulatu – 39 mln i więcej. Oprócz liczby istotna jest także ruchliwość plemników. Jeśli badanie nasienia wykaże, że przynajmniej 32% plemników ma ruch postępowy (ewentualnie 40% wykazuje ruch postępowy oraz niepostępowy), nie ma powodu do zmartwień.

Badanie rozszerzone, czyli sprawdź budowę plemników

Jakość nasienia ma ścisły związek z budową morfologiczną plemników. Wszelkie obecne w nich wady strukturalne mogą bowiem mieć wpływ na przebieg procesu zapłodnienia i dalszy rozwój zarodka, jeśli dojdzie do jego powstania.

Odsetek prawidłowych plemników musi wynosić co najmniej 4%, by wynik badania mieścił się w normach Światowej Organizacji Zdrowia. To faktycznie niewiele, ale pamiętajmy, że w próbce ejakulatu znajdują się miliony plemników – nawet jeśli pozostałe 96% jest niezdolnych do utworzenia zarodka, pozostałe – prawidłowo zbudowane – są wystarczająco liczne, by dać nadzieję na zapłodnienie drogą naturalną lub przy zastosowaniu technik wspomaganego rozrodu, jeśli jest taka potrzeba.

Warto tu podkreślić, że zakres informacji na temat morfologii plemników w badaniu nasienia różni się w poszczególnych ośrodkach leczenia niepłodności. Dla przykładu, w klinikach InviMed dane są ogromnie szczegółowe dzięki zastosowaniu techniki MSOME-6600, która pozwala na obserwację budowy żywych plemników w nawet 8000-krotnym powiększeniu. Wyjątkowo precyzyjna analiza nasienia sprawia,  że pacjent dowiaduje się między innymi, jaki odsetek wad stanowią jednokrotne (dotyczące tylko główki, wstawki lub witki plemnika) oraz wielokrotne (różne połączenia nieprawidłowości). Laikowi informacje tego typu powiedzą niewiele, ale dla lekarzy szukających dobrze rokujących plemników do zapłodnienia in vitro możliwość przeanalizowania zarówno struktury zewnętrznej plemników, jak i ich nieprawidłowości wewnątrzkomórkowych jest na wagę złota.

Badanie uzupełniające nasienia – kiedy i dla kogo?

Ważnym uzupełniającym badaniem diagnostycznym jest test HBA® (Hialuronian Binding Assay). Badanie to jest zlecane, gdy rozszerzone badania nasienia wykazały, że ejakulat ma parametry prawidłowe lub trochę odchylone od normy, a mimo to pacjent jest niepłodny. Wskazaniem do testu HBA® jest także potrzeba podjęcia decyzji o inseminacji lub o zapłodnieniu in vitro.

Test HBA® sprawdza, czy plemniki obecne w nasieniu są dojrzałe i zdolne do zapłodnienia. "Najprościej rzecz ujmując, aby doszło do zapłodnienia komórki jajowej, przemieszczający się w jej kierunku plemnik musi posiadać prawidłowo funkcjonujące receptory dla hialuronianu, wydzielanego obficie przez komórkę jajową", wyjaśnia lek. med. Robert Gizler, ginekolog-położnik z kliniki leczenia niepłodności InviMed. "Hialuronian poniekąd "naprowadza" plemnik na komórkę jajową, a ten wiąże się z nim, by proces zapłodnienia dopełnił się", dodaje lekarz.

">Test HBA® odgrywa istotną rolę w leczeniu niepłodności z wykorzystaniem techniki in vitro, pomaga bowiem wyeliminować plemniki niedojrzałe lub pozbawione sprawnych receptorów dla hialuronianu.

">Przebadanie nasienia to jedyny skuteczny sposób na ustalenie przyczyny niepłodności męskiej. Wynik badania może przyprawić wprawdzie o zawrót głowy – na wydruku aż roi się od liczb – ale po konsultacji z lekarzem wszystko stanie się jasne. Do tego czasu warto uzbroić się w cierpliwość i nie martwić na zapas, ponieważ pozornie "zły" wynik wcale nie musi oznaczać braku szans na dziecko.


Dodał(a): Wtorek 04.07.2017